21. Een dynamisch boerderijleven

Als de wegen eenmaal ijs- en sneeuwvrij zijn, rijden we vanuit Steiermarken, dat met recht ‘het groene hart van Oostenrijk’ genoemd wordt, naar de provincie Burgenland. Zoals Steiermarken nog echt Oostenrijks aandoet met zijn prachtige berglandschap heeft in Burgenland het typisch Oostenrijkse plaats gemaakt voor lieflijk glooiende heuvels met bos en akkers die in de verte verdwijnen in het nog vlakkere Hongaarse landschap.
Onze bestemming is het plaatsje Königsdorf, wat zo’n acht kilometer van de Hongaarse grens ligt. Hier bevindt zich ons nieuwe WorkAway adres aan de rand van een groot, donker bos omringd door weidegronden en glooiende akkerlanden.
We worden hartelijk, doch vluchtig welkom geheten door de eigenaresse van de boerderij, die deze avond nog een heel programma aan afspraken af moet werken en nu nog even vlug de geiten voor de nacht naar binnen brengt. Wij parkeren Wilhemina op een mooi plekje aan de bosrand en zetten de voortent op.
De weersomslag van een paar dagen geleden heeft hier tot een heuse, zware storm geleid met zelfs een gat in het dak van de schuur als gevolg! Ze heeft nu blijkbaar nogal wat hooi op haar vork en we lijken hier op een nuttig moment te zijn gekomen. We zijn daarbij ook ontzettend benieuwd hoe het nu is om zo’n zelfvoorzienende boerderij te runnen.

De eigenaresse zit bomvol ideeën voor haar boerderij, maar het ontbreekt haar aan tijd en, zo blijkt later, aan een partner. Ze is jaren geleden gescheiden en runt de hele boerderij in haar eentje, wat vaak flink aanpoten is en vandaar ook de inzet van WorkAway-ers. De boerderij bestaat uit flinke lappen grond voor haar 9 koeien, 21 schapen, 10 kippen, 5 geiten, 3 eenden en 3 katten en daarnaast heeft ze twee grote groentetuinen.

   

Omdat ze zoveel als mogelijk zelfvoorzienend leeft, is ze afhankelijk van de oogst van de gewassen en dus ook van goede weersomstandigheden. Zij en haar collega-boeren merken dat het klimaat grilliger wordt. Twee jaar geleden hadden ze nog een uitzonderlijk grote oogst, maar dit jaar baart de aanhoudende droogte grote zorgen omdat deze de groei van haar gewassen enorm vertraagd. De daarbij onverwachte vrieskou van de voorgaande week heeft veel fruittelers doen zweten. Zo vertelde ze dat een kennis van haar 700 vuurtjes heeft moeten stoken om te voorkomen dat het appelbloesem op zijn velden zou bevriezen.

Om zich financiëel te redden, geeft de eigenaresse al sinds jaar en dag wekelijkse gym- en danslessen. Ook is ze enkele jaren geleden begonnen met het geven van massages. Een hele andere tak van sport, maar ze vond het zo leuk dat ze een studie shiatsu therapie is gaan doen. Naast het boerderijwerk geeft ze nu shiatsu massages in een wellness hotel of bij haar thuis. Een leuke overeenkomst met Maamke en ze wil over vanalles wat shiatsu betreft praten, echter de tijd (en rust) ontbreekt haar.

We hebben zin om haar te helpen en de handen uit de mouwen te steken. De eerste dagen is het vooral heel veel puin ruimen dat door de storm van de voorgaande week veroorzaakt is. De weilanden liggen vol met afgebroken takken en we verzamelen ze om te gebruiken voor het vuur in de keuken. De keuken heeft nog zo’n ouderwetse houtkachel waarop gekookt en waarin gebakken wordt. Ook zorgt deze kachel voor het warme water in de keuken en badkamer én verwarmt ook nog eens de radiatoren. Deze stoof is dan ook het knapperend hart van het huis.
De omgewaaide bomen moeten nu nog met de bijl in stukken gehakt worden zodat ze in de kachel passen. De iets smallere stronken en takken worden door de zaagmachine in kortere stukken gezaagd. Al met al zijn we zo een paar dagen verder voordat al het hout gesprokkeld, gezaagd, gehakt en gestapeld is.

   

Al vrij gauw hebben we een waslijst aan vragen voor haar over het zelfvoorzienende leven. Ondanks haar goede bedoelingen om haar kennis aan ons over te brengen, blijft het lastig op veel van onze vragen antwoord te krijgen. Wederom ontbreekt haar de tijd (en rust) om er rustig voor te gaan zitten en het uit te leggen. Daarbij heeft ze al zoveel ervaring dat ze vaak niet direct uit kán leggen waarom ze iets op een bepaalde manier doet. Gelukkig heeft ze zo ongeveer een bibliotheek aan interessante boeken over zelfvoorzienendheid en kunnen we ons dus ook een beetje inlezen.

Er is vooral veel werk buiten en als het vervolgens twee dagen flink regent, worden die dagen als onze vrije dag bestempeld. Er valt gemiddeld zo’n 600mm regen per jaar en dit jaar is er tot op heden nog slechts 50mm gevallen, dus de regen is meer dan welkom.
Wij verkennen de omgeving per auto en maken tussen de buien door mooie wandelingen in het frisse, groene landschap. Bij dit weer hoort uiteraard ook een warme Apfelstrudel met Sahne!
En bij het bezoek aan een kaasproeverij ontmoet Maamke plotsklaps de skischoolbaas waar ze zo’n twintig jaar geleden een aantal seizoenen voor heeft gewerkt. Het is een kort maar hartelijk weerzien en we verbazen ons over de minieme kans dat dit überhaupt kon gebeuren, vooral omdat de skischool zich aan de andere kant van Oostenrijk bevindt!

Het volgende project is het klaarmaken van de groentetuinen voor de nieuwe gewassen, welke tijdens IJsheiligen (12 – 15 mei) de grond in zullen gaan.
Maar de weersomstandigheden bepalen dat het eerst tijd is om brandneteltoppen en paardebloemknoppen te plukken! Van de paardebloemen maken we honing en de brandneteltoppen gebruiken we als spinazie. Ook maken we zelf deeg waarmee we ravioli maken en die we vullen met een mengsel van brandnetelspinazie en feta.
De eigenaresse is ook ontzettend handig in het bakken van verschillende soorten brood die ze maakt van de door haar zelf gemalen tarwe. We kijken geboeid haar kunsten af, terwijl ze in een handomdraai 6 broden uit de stoof tovert. Met een vrolijke, schelle lach vertelt ze erbij dat ze zichzelf een hedendaagse heks vindt en daar kunnen we ons wel wat bij voorstellen.
Het is haar wens om in de nabije toekomst met een partner hier een therapeutische boerderij te runnen. Mensen met psychische klachten, zoals bijvoorbeeld burn-out, zouden veel baat kunnen hebben bij het contact met haar dieren (Animal Assisted Therapy). De rust van de boerderij en het bos kan, dankzij de kracht van de natuur, een weldadig effect hebben en daar zijn wij het roerend mee eens!

Op onze volgende dag vrij rijden we naar Hongarije. Op slechts een paar kilometer van Königsdorf bevindt zich de grens, maar eenmaal daar lijkt het alsof we in een totaal andere wereld zijn. Een compleet andere taal en munteenheid, maar ook een flinke stap terug in de tijd. We begrijpen dat er vele Hongaren zijn, die hun werkende heil in het welvarende Oostenrijk zoeken.
We dansen ook nog een uurtje mee op een contactmiddag met vluchtelingen uit de kleine opvangcentra in de buurt. Onze werkgeefster geeft daar met de dorpsbewoners een les volksdansen met als doel de, veelal Syrische, vluchtelingen te ontmoeten. Ondanks de soms lastige danspasjes, is er onderling veel lol en wordt er vol overgave meegedanst op de vrolijke muziek.

In onze laatste week komt Emma uit Engeland er als WorkAway-er bij. Met zijn drieën graven we ons in om de beide groentetuinen verder onkruidvrij te maken zodat we hierna kunnen beginnen met het zaaien en planten van de nieuwe groenten.
Echter, het gras op de weidegronden groeit te langzaam aan om de koeien te voeren en bijvoeren heeft nu prioriteit. Het gras bij de buren blijkt letterlijk groener (en vooral langer) en dus maaien en harken we hier eerst een paar dagen hun kostje bij elkaar wat resulteert in blije koeien én dankbare buren.

   

 

Ondertussen is het voor Billy een paradijs! Al vrij snel heeft hij door dat hij nu onderdeel is van de hele beestenboel en neemt hij de taak op zich om de orde op het terrein te handhaven. Huppelende koeien of sluipacties van de katten worden meteen gecorrigeerd door een bescheiden blaf. En als er ‘vreemden’ op het erf komen wordt er direct alarm geslagen! De eigenaresse is ontzettend blij met zijn aanwezigheid, want het houdt ook nog eens de loslopende eenden en kippen (én hun uitwerpselen) weg van het huis. En zo is Billy ook een beetje aan het WorkAway-en!

Na onze werkzaamheden maken we dagelijks een lange wandeling met Billy. Soms door het grote bos, waar hij iedere keer achter de vele aanwezige reeën aangaat (en dan met zijn tong op zijn pootjes weer terugkeert naar ons, omdat elke ree toch steeds te snel blijkt). En vaak gaan we naar de tegenoverliggende heuvel. Een steile klim om er te komen, maar eenmaal boven is er een prachig uitzichtpunt met twee fantastisch gefabriceerde houten stoelen, waarin we lekker kunnen lezen en van de mooie wolkenluchten en de zonsondergang kunnen genieten.

   

Na bijna drie weken hebben we een goede eerste indruk gekregen van het leven op de boerderij. We hebben veel werk kunnen verzetten en met de komst van nog een WorkAway-er uit Hongarije is het, in het kleine leefgedeelte, een mooi moment om ons stokje over te dragen.

Het werk op een boerderij houdt nooit op, dat was ons al snel duidelijk. Bij het stellen van de prioriteiten is het weer van de dag zeer bepalend: zo moet je bijvoorbeeld het gras maaien als het nat is en het onkruid wieden als het droog is. De eigenaresse volgt daarbij ook nog de uitgangspunten van de biologisch-dynamische landbouw en houdt dus rekening met de maanstanden om bepaalde werkzaamheden uit te voeren. En dan zijn er nog de dagelijkse verrassingen, zoals bijvoorbeeld de keer dat de schapen uitbraken. Dat maakt het geheel met recht (biologisch-)dynamisch en dus soms best gecompliceerd.
Voor ons was het ontzettend fijn om lekker (fysiek) buiten te werken in een mooie omgeving. Het boerderijleven was boeiend en leerzaam en daarbij is zo’n WorkAway-ervaring ook iedere keer weer een interessante leerschool op het gebied van je-eigen-grenzen-stellen en het ontmoeten van bijzondere persoonlijkheden.

We nemen afscheid met een ‘Auf Wiedersehen’ en rijden na een klein uur al de grens over naar Slovenië: op naar een nieuw avontuur!